Naar een nieuwe balans in de leefomgeving: ruimte voor leven met water

Het Deltaprogramma rapporteert jaarlijks over nieuwe inzichten en de voortgang. Hieronder staan de hoofdpunten uit Deltaprogramma 2025.

De plensbuien, wateroverlast en droge perioden in de afgelopen jaren geven een beeld van het nieuwe klimaat. De sprong naar een veilige en leefbare toekomst begint nu.

Nederland moet anders omgaan met te veel en te weinig water, ook in het ruimtegebruik

In het Deltaprogramma bereiden we ons voor op het nieuwe klimaat. Het zwaartepunt ligt nu nog bij oplossingen in het waterbeheer. Dat blijft belangrijk, maar het is niet genoeg.

Met extra inzet op waterbeheer kunnen we klimaatverandering voor een deel opvangen. Maar zeker niet helemaal.

De oplossing ligt ook in de manier waarop we onze omgeving inrichten en de grond gebruiken.

Met deze combinatie houden we Nederland veilig en leefbaar: anders omgaan met water én ruimte.

Drie opgaven

Het Deltaprogramma werkt aan onze waterveiligheid, de zoetwaterbeschikbaarheid en een klimaatbestendige inrichting van onze leefomgeving.

scroll

Opgave 1 De opgave waterveiligheid gaat over de bescherming tegen overstromingen

Overstromingen vanuit zee, de grote meren en de grote rivieren

Overkoepelend doel

In 2050 heeft iedereen het basis­beschermingsniveau. De kans op grote groepen slachtoffers en grote economische schade is dan zeer klein.

Een dashboardmetertje laat zien dat de teller nu op 82% staat.

0%

80%

100%

Meer dijkversterkingen

Tot 2050 zijn meer dijkverster­kingen nodig. Het tempo moet omhoog.

Hogere kosten

De benodigde dijkversterkingen kosten meer geld dan we eerder dachten.

Ruimte vrijhouden

Het is nodig meer ruimte vrij te houden voor toekomstige dijkversterkingen.

Opgave 2 De opgave zoetwater gaat over de weerbaar­heid tegen watertekort

Weerbaar tegen te weinig en te zout water

Overkoepelend doel

Nederland is in 2050 weerbaar tegen watertekort.

Een dashboardmetertje laat zien dat de teller nu rond de 10% staat, met een grote onzekerheidsmarge.

0%

100%

Nog vaker watertekort

Het zoetwatertekort neemt in de zomer enorm toe.

Wees voorbereid

Er is steeds vaker niet genoeg zoetwater voor iedereen. Alle sectoren moeten voorbereid zijn op regelmatig watertekort en verdere verzilting.

Houd tempo

De realisatie van maatregelen vertraagt. We moeten tempo houden.

Opgave 3 De opgave ruimtelijke adaptatie gaat over een klimaatbestendige inrichting

Bestand tegen schade door wateroverlast, droogte, hitte en de gevolgen van overstromingen

Overkoepelend doel

Nederland is in 2050 klimaat­bestendig ingericht.

Een dashboardmetertje staat nu rond de 10%, maar het metertje loopt terug: het percentage zakt.

0%

100%

Inhoudelijke doelen

Er komen concrete doelen voor het klimaatbestendig maken van de inrichting.

Iedereen in actie

Een klimaatbestendige inrichting vereist actie van iedereen: de financiële sector, telecom, energie, corporaties, inwoners et cetera.

Borging

Verschillende studies laten zien: het klimaatbestendig maken van Nederland gaat tientallen miljar­den kosten.

Wij willen met De Vrije Maas een goede voorouder zijn voor onze kinderen en kleinkinderen.

Bekijk video (2 minuten)

Uitvoering in de gebieden

Het Deltaprogramma krijgt echt vorm bij de uitvoering in de regio's. De wateropgaven raken daar steeds meer verweven met opgaven voor onder meer woningbouw, landbouw en natuur. Dat speelt overal in Nederland. Wateroverlast, watertekort en de bescherming tegen overstromingen zijn niet meer alleen in het waterdomein op te lossen. Het wordt steeds belangrijker dat de inrichting en het landgebruik passen bij wat het water- en bodemsysteem aankan. Wat is nodig voor een duurzaam waterrobuuste inrichting?

Vier adviezen van de Deltacommissaris

De Deltacommissaris is regeringscommissaris voor het Nationaal Deltaprogramma. Bij de aanbieding van de jaarlijkse rapportage geeft hij aanbevelingen aan het kabinet. Hieronder staan de aanbevelingen bij Deltaprogramma 2025.

Co Verdaas

Delta Commissioner
Portretfoto van Co Verdaas, de deltacommissaris.

1 Denk groter en kijk vooruit: doorbreek de impasse

Investeringsplannen houden nog te weinig rekening met grotere weersextremen. Geef prioriteit aan een perspectief voor toekomst­bestendig agrarisch landgebruik dat ook bijdraagt aan de water- en bodemopgaven. Zet de sectorale financiële middelen in samenhang in.

2 Geef water de ruimte

Maak ruimte om te veel neerslag te bergen en water vast te houden voor drogere zomers. Het Delta­programma kan per regio in beeld brengen waar kwetsbaarheden zijn voor te weinig en te veel water. Daaruit volgt welke aanpassingen in de inrichting en landgebruik mogelijk zijn en welke risico’s overblijven voor watergebruikers.

3 Geef helderheid aan gebieden met een reserveringszone

Een aantal gebieden valt onder een ruimtelijke reservering voor berging van water in extreme omstandigheden. Maak voor deze en eventuele nieuwe reserveringen helder wat er wel en niet kan, tijdelijk of permanent.

4 Investeer in financiële zekerheid en opleidingen

In alle regio’s leiden de groeiende wateropgaven tot meer werk. Investeer in uitvoeringskracht. Maak afspraken over nominale groei van budgetten in het Deltafonds. En maak afspraken met onderwijs en werkgevers over het tijdig opleiden van voldoende professionals.

Het Deltafonds

In het Deltafonds zit geld van het Rijk om in de komende jaren een deel van de maatregelen van het Deltaprogramma te betalen. Ook andere overheden betalen mee. De deltacommissaris acht dit niet voldoende voor de benodigde dijkversterkingen en andere maatregelen. Dat komt vooral doordat de opgave voor dijkversterkingen groter is dan eerder gedacht.

Herijking

Eens in de 6 jaar houden we de aanpak van het Deltaprogramma tegen het licht. We verbeteren de strategie voor waterveiligheid, zoetwater en ruimtelijke adaptatie met de nieuwste wetenschappelijke inzichten. Ook brengen we in beeld waar bestuurlijke keuzes noodzakelijk zijn.

Conclusie

Uit het Deltaprogramma blijkt dat klimaatverandering steeds meer knelpunten geeft. We moeten meer dijken en duinen versterken en we hebben vaker wateroverlast en watertekort. We kunnen de risico's voor mensen beperken en Nederland aantrekkelijk houden voor bedrijven door anders om te gaan met het water én met de ruimtelijke inrichting en het ruimtegebruik.

Meer Lezen?